Lời cuối về các bài ‘phản biện’ của ông Trương Nhân Tuấn

(Bài viết này có thêm chú thích và dùng hình vẽ khác so với bài đã đăng trên Dân Luận : ông này 'không biết dựa cột mà nghe' lại tiếp tục 'lên lớp' về những điều ông chỉ mới 'i tờ', đúng là 'điếc không sợ súng'. Đành phải cho ông thêm một bài học chùa, no more free lessons for him :-) - Ngay sau bài viết này ông ta đã có phản hồi nhưng toàn là 'rác rưởi' như các bài trước, ngay chuyện mặt trụ chỉ tiếp xúc với mặt cầu theo 'đường tròn lớn' (cũng chẳng hi vọng nào là ông ta biết 'đường tròn lớn là gì) mà ông cũng không tưởng tượng ra lại vu vạ là tôi nhầm lẫn. Đúng là liều mạng! Nhưng đã nói 'No more free lessons for him' :-))

Trong bài viết "Có thật vẽ vậy không được?" đã đăng trên BVN, tôi có đề ra mục đích là ‘vạch ra một số chỗ chưa đúng trong lập luận của ông Tuấn nhằm giải toả những ngộ nhận có thể có ở bạn đọc có đọc hai bài viết này' và qua đó cũng để trả lời cầu hỏi đặt ra ở tựa bài cùng câu hỏi trong bài viết của ông Trương Nhân Tuấn ("Vẽ vậy được sao?) cho bạn đọc. Bạn đọc có thể tự đánh giá bài viết của tôi có đạt được mục đích đó hay không dễ dàng qua đối chiếu với hai bài liên quan (ở đây và ở đây) của ông Trương Nhân Tuấn (TNT).

Tuy tôi không đối thoại trực tiếp với ông nhưng với tư cách là một bạn đọc của BVN chắc hẵn ông TNT đã đọc được những gì tôi viết, từ đó có thể rút kinh nghiệm tìm tòi, học hỏi để viết lách tử tế, chính xác hơn. Tuy nhiên, ông vẫn tiếp tục ‘điếc không sợ súng’, phát biểu bừa trong khi tung hoả mù bằng một loạt các bản đồ, thuật ngữ, khái niệm để đánh lừa bạn đọc cả tin về sự ‘thông thái’ của ông. Trong bài viết này và cũng là bài cuối cùng về đề tài này, tôi xin được vạch ra tiếp một vài sai lầm điển hình trong các bài viết mới của ông để cho thấy rằng đã quá đủ, bạn đọc và tôi có lẽ không cần phải theo dõi các bài viết như thế nữa vì chúng hoàn toàn chưa ‘sạch nước cản’ về mặt trình bày và nhất là về mặt kiến thức, chưa nói đến mặt văn hoá tranh luận. Sau đây là một vài sai lầm điển hình:

1. Ngay ở tựa bài, vốn là ‘mặt tiền’ của bài viết “Thử xét tính « cần thiết và bổ ích » của công trình…” mà ông cũng đã cẩu thả đi trích dẫn sai. Trong bài trước tôi viết ‘…cần thiết và có ích…’ thì khi trích dẫn ông chuyển thành « cần thiết và bổ ích ». Trong tiếng Việt ai cũng biết hai từ này có nghĩa không hoàn toàn như nhau (có ích với nghĩa trung tính, có ích lợi trong chừng mực nào đó bao nhiêu cũng được; bổ ích với nghĩa tích cực, có ích lợi rất nhiều) thế mà ông ta đã sửa từ ngữ mà vẫn đưa vào như trích dẫn (để trong ngoặc kép). Đó là một hành động sai trái khó thể chấp nhận cho một nhà nghiên cứu như ông.

2. Trong bài mới nhất, để ‘phản biện ông Phạm Quang Tuấn, ông viết “…đã sử dụng phép chiếu Gauss-Krüger…Phép chiếu này giống như phép chiếu thẳng, chỉ khác nhau, thay vì mặt hình trụ tiếp tuyến với đường xích đạo, thì lại tiếp tuyến với một đường vĩ tuyến chọn trước (VN chọn đường 6° thì phải)…” Chỉ trong đoạn trích ngắn này, không kể sai sót nhỏ về dùng từ (dùng danh từ ‘tiếp tuyến’ thay vì động từ ‘tiếp xúc’) ông vướng ít ra 2 cái sai trầm trọng hơn về kiến thức:

Thứ nhất, ông đã TNT sai khi nói mặt trụ trong phép chiếu Gauss – Kruger tiếc xúc với mặt cầu theo vĩ tuyến [chọn trước]!?? Chỉ với óc tưởng tượng không gian tối thiểu, ai cũng có thể thấy được là một mặt trụ thì không thể nào tiếp xúc mặt cầu theo một vĩ tuyến, trừ khi vĩ tuyến đó là xích đạo (hay thay mặt trụ đó thành mặt nón [xem hình 1], mặt nón cụt hay một mặt tròn xoay đặc biệt nào đó!). Thế mà ông TNT phán ngon ơ rằng mặt trụ tiếp xúc mặt cầu theo vĩ tuyến 6°!???

Hình 1: Phép chiếu nón có mặt nón tiếp xúc mặt cầu theo vĩ tuyến (#)

(Hình vẽ này cũng cho thấy các vĩ tuyến trên bản đồ là các cung tròn đồng tâm còn các kinh tuyến là ½ đường [đoạn] thẳng, - không phải là đường cong như ông TNT khẳng định sai ở bài trước)

(Nguồn: http://images.yourdictionary.com/conic-projection)

Thứ hai là cái sai liên quan đến vĩ tuyến 6° này. Trước nhất, vĩ tuyến 6° chẳng dính dáng gì tới VN (nằm trong các vĩ độ từ 8°27’ tới 23°23’) và càng không dính dáng tới biên giới Việt – Trung. Ngoải ra, như tôi đã có nêu trong bài trước là người ta thường dùng phép chiếu Gauss – Kruger để vẽ bản đồ từng múi rộng 6° của trái đất (3° phía Đông và 3° về phía Tây của kinh tuyến mà theo đó mặt trụ tiếp xúc mặt cầu – kinh tuyến này được gọi là kinh tuyến trung ương). Lí do là càng xa kinh tuyến trung ương vị trí các điểm trên bản đồ càng sai lệch rất xa so với thực tế. Ông Tuấn không hiểu gì về phép chiếu này nên ‘ép’ mặt trụ phải tiếp xúc cho được mặt cầu trái đất theo vĩ tuyến 6°!?? Trên thực tế, vì biên giới phía Việt – Trung nằm từ kinh tuyến 102° tới hơn 108°, nên người ta đã chọn kinh tuyến 105° làm kinh tuyến trung ương, sử dụng phép chiếu Gauss – Kruger cho múi trái đất 6° với kinh tuyến trung ương 105° thì sẽ vẽ được gần như toàn bộ biên giới Việt – Trung. Với những địa điểm có kinh độ lớn hơn 108°, người ta dùng thêm phép chiếu Gauss – Kruger với kinh tuyến trung tâm 111°.

3. Cũng trong bài mới nhất, ông ta viết ”…phép chiếu Gauss-Krüger, lấy vĩ tuyến 6° làm trục chiếu….”. Phần trích chỉ khoảng 10 chữ nhưng ông TNT đã sai phạm mấy lỗi nặng vể từ ngữ và kiến thức.

Thứ nhất, khi nói tới ‘trục’ thì chỉ có trục thẳng chẳng bao giờ có trục cong mà ông TNT lại ‘phát minh’ ra cả loại trục là đường tròn [vĩ tuyến]!??

Hình 2: Phép chiếu Gauss – Kruger là phép chiếu có tâm chiếu là tâm trái đất, chiếu các điểm từ mặt cầu trái đất thành những điểm trên mặt trụ (tiếp xúc với mặt cầu theo [2] kinh tuyến [đối nhau])

(Nguồn: https://www.e-education.psu.edu/natureofgeoinfo/c2_p22.html)

Thứ hai, phép chiếu Gauss – Kruger, như đã mô tả, là một phép chiếu phối cảnh có tâm chiếu là tâm trái đất, không hề có khái niệm phương chiếu (giả định ông TNT hiểu phương chiếu là trục chiếu[*]) trong phép chiếu này. Chỉ có phép chiếu song song (bất cứ ai đã từng học phổ thông đều biết dùng phép chiếu này như khi muốn tìm hoành độ, tung độ của một điểm trong một mặt phẳng toạ độchẳng hạn ) mới có phương chiếu, và hơn nữa phương chiếu bao giờ cũng là đường thẳng (từ ‘chiếu’ mượn từ đời thường: chiếu một tia sáng phát ra từ một điểm hướng về điểm khác) chứ không hề có khái niệm phương chiếu cong (ánh sáng chỉ truyền theo đường thẳng, ngoại trừ khi truyền trong cáp quang hay bị một tác động vật lí nào đó). Giả sử có một phép chiếu với phương chiếu là đường tròn vĩ tuyến thì tia sáng cứ chạy vòng trong đường tròn làm sao gặp được mặt trụ mà có được hình chiếu!??

Thứ ba, đó là cái sai liên quan tới số đo 6° mà tôi đã bàn ở trên.

Tôi nghĩ với bấy nhiêu sai lầm nghiệm trọng như vậy có lẽ chẳng cần điểm thêm tới những cái sai khác trong các bài mới của ông. Không rành bốn phép tính số học cơ bản thì làm sao trông mong bàn luận đúng về phương trình. Và thực tế ông cũng phạm sai lầm đầy rẫy trong những phần khác.

Với mấy bài viết mà ông mắc những sai lầm nghiêm trọng như tôi đã vạch ra, có lẽ không thể có kết luận nào khác là ông TNT chưa có đủ kiến thức cần thiết về đề tài này[**] để có thể thảo luận một cách nghiêm túc và tử tế. Tôi nghĩ BVN, DL hay bất cứ các trạng mạng nào khác đều có lí do chính đáng để từ chối đăng những bài gieo rắc cho bạn đọc những điều sai lầm như thế. Không ai có thể phí chỗ để đăng những bài sai lầm về kiến thức, phí công vàthời giờ để theo dỏi và làm việc khử trừ các nọc độc kiến thức mà ông phát tán cho bạn đọc. Cứ để ông và các fan tin ông vô điều kiện về đề tài này(nếu có) ‘tự sướng’ với các nọc độc đó.

Thấy người thì cũng ngẫm đến mình. Bạn đọc tinh ý có thể đã phát hiện bài viết trước của tôi có một lỗi về lập luận (không phải về kiến thức). Tôi đã phạm một sai lầm về lập luận khi viết "có thể nói theo Nghị định thư này thì phép chiếu Gauss – Kruger chỉ dùng để chuyển đổi từ toạ độ địa lí sang toạ độ vuông góc mặt phẳng của các cột mốc, chứ không phải để vẽ bản đồ như ông Tuấn ngộ nhận".  Điều này không đúng ở chỗ Nghị định thư không nói thì không có nghĩa bản đồ không được phép vẽ theo phương pháp này. Trên thực tế, 35 bản đồ chi tiết các cột mốc biên giới đã được vẽ theo phép chiếu Gauss – Kruger. Do nóng lòng muốn công bố bài viết sớm tôi đã không rà soát lại kĩ và để phạm lỗi này, xin thành thật xin lỗi bạn đọc cùng BVN[***] và xin được đính chính về sai sót này như vừa nêu.

Phan Văn Song

---

[*]  Trong lí thuyết về các phép chiếu không có khái niệm trục chiếu.
[**] Xin nhấn mạnh là tôi chỉ giới hạn trong đề tài này thôi, chứ tôi không nói ở các đề tài, khía cạnh khác (tôi không thể KL hồ đồ khi chưa có bằng chứng về các mặt khác).

[**] Phía trên tôi có nói về văn hoá tranh luân nên bạn đọc có thể thắc mắc tôi xin lỗi bạn đọc, BVN mà không xin lỗi ông TNT. Có 2 lí do chính:

- Bài trước không phải là bài trao đổi với ông TNT mà là trao đổi với bạn đọc, lỗi của tôi là lỗi lập luận tôi không có vu khống ông. Tôi có sai thì tôi đính chính và cin lỗi bạn đọc và BVN là nơi đã đăng bài.

- Lỗi đó là chỗ nhược duy nhất trong bài tôi, nếu ông TNT quả đã không ngộ nhận ông đã dùng nó để tân công tôi rồi. Hơn nữa, sau khi có bài này thì trên FB, khi một người giới thiệu bàn đồ biên giới V-T (gồm 1 bản đồ chính và khoảng 20 bản đồ chi tiết - trên CB có 35 bản đồ chi tiết) cho ông thì cách trả lời của ông cho thấy có vẻ ông chỉ mới xem qua. Như vậy, Kết hợp 2 điều có nhiều khả năng ông đã 'ấm ớ ' đoán mò từ NĐT thôi nên dùng từ 'ngô nhận' cũng không xa mấy.
(#) Hình minh hoạ trong DL bị chọn sai, đó là một biến thể của phép chiếu nón (mặt nón cắt mặt cầu theo hai vĩ tuyến)